چرا گیربکس اتوماتیک من دنده را لیز می‌دهد
چرا گیربکس اتوماتیک من دنده را لیز می‌دهد یا با تأخیر عوض می‌کند؟
این یکی از شایع‌ترین شکایات در مورد گیربکس‌های اتوماتیک است و می‌تواند نگران‌کننده باشد زیرا نشانه مشکلات جدی‌تری است.
لیز خوردن دنده (Gear Slipping):
- تعریف: وقتی موتور دور می‌گیرد اما خودرو به اندازه کافی شتاب نمی‌گیرد، یا دنده به صورت ناگهانی از حالت درگیری خارج می‌شود و سپس دوباره با ضربه درگیر می‌شود، این پدیده “لیز خوردن دنده” نام دارد.
- علل رایج:
- روغن گیربکس (ATF) کم یا آلوده: ATF وظیفه روانکاری، خنک‌کاری و انتقال فشار هیدرولیکی برای تعویض دنده را بر عهده دارد. کمبود روغن یا روغنی که کثیف شده و خاصیت روانکاری خود را از دست داده باشد، باعث اصطکاک ناکافی در صفحات کلاچ داخلی و در نتیجه لغزش می‌شود.
- فرسودگی صفحات کلاچ داخلی یا نوارهای ترمز (Bands): این اجزا مسئول درگیر و آزاد کردن دنده‌ها هستند. با گذشت زمان و استفاده، فرسوده می‌شوند و نمی‌توانند اصطکاک کافی را ایجاد کنند.
- مشکل در شیربرقی‌ها (Solenoids): شیربرقی‌ها دریچه‌های الکترونیکی هستند که جریان ATF را به قسمت‌های مختلف گیربکس کنترل می‌کنند. خرابی یا گرفتگی آن‌ها می‌تواند منجر به عدم ارسال صحیح فشار روغن و در نتیجه لغزش دنده شود.
- مشکل در ماژول کنترل گیربکس (TCM) یا سنسورها: TCM مغز گیربکس است و سنسورها اطلاعاتی مانند سرعت خودرو و دور موتور را به آن می‌دهند. اطلاعات نادرست یا خرابی TCM می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری‌های اشتباه در مورد تعویض دنده و لغزش شود.
- فرسودگی مبدل گشتاور (Torque Converter): اگر مبدل گشتاور دچار مشکل شود، نمی‌تواند نیروی موتور را به درستی به گیربکس منتقل کند و می‌تواند حس لغزش را ایجاد کند.
تأخیر در تعویض دنده یا تعویض دنده خشن (Harsh/Delayed Shifting):
- تعریف: خودرو برای تعویض دنده به دنده بالاتر یا پایین‌تر، زمان بیشتری از حد معمول نیاز دارد، یا تعویض دنده با یک ضربه یا تکان شدید همراه است.
- علل رایج:
- روغن گیربکس کثیف یا کم: مشابه لغزش، روغن نامناسب می‌تواند باعث عملکرد نادرست شیربرقی‌ها و مجاری روغن شود.
- مشکل در شیربرقی‌ها یا سوپاپ بدنه شیر (Valve Body): Valve Body شامل مجموعه‌ای از شیربرقی‌ها و مجاری روغن است که جریان ATF را به کلاچ‌ها و ترمزها هدایت می‌کند. خرابی در این بخش می‌تواند منجر به تعویض دنده نامنظم شود.
- مشکل در سنسورها یا TCM: اطلاعات نادرست از سنسورها (مثلاً سنسور سرعت ورودی/خروجی) یا خرابی TCM می‌تواند باعث تأخیر یا ضربه در تعویض دنده شود.
- گرفتگی فیلتر روغن گیربکس: فیلتر کثیف، جریان روغن را محدود می‌کند و باعث کاهش فشار در سیستم هیدرولیک می‌شود.
- بروزرسانی نرم‌افزاری: گاهی اوقات، مشکلات تعویض دنده را می‌توان با بروزرسانی نرم‌افزار TCM برطرف کرد.
- خرابی مکانیکی داخلی: در موارد شدیدتر، ممکن است صفحات کلاچ، نوارهای ترمز، یا چرخ‌دنده‌های داخلی دچار مشکل شده باشند.
اقدام لازم: در هر دو حالت، مهم است که در اسرع وقت به یک مکانیک متخصص گیربکس مراجعه کنید. نادیده گرفتن این علائم می‌تواند منجر به آسیب‌های شدیدتر و هزینه‌های تعمیر بسیار بالاتر شود.