آیا نیاز به تعویض روغن گیربکس اتوماتیک دارم؟
آیا نیاز به تعویض روغن گیربکس اتوماتیک دارم؟ برخی می‌گویند “مهر و موم شده” است!
این سوال بسیار رایج و محل بحث و جدل بین کارشناسان و مصرف‌کنندگان است، زیرا برخی تولیدکنندگان خودرو ادعا می‌کنند که روغن گیربکس اتوماتیک “مادام‌العمر” است.
- مفهوم “مهر و موم شده برای عمر” (Sealed for Life):
- برخی از سازندگان خودرو، به ویژه در سال‌های اخیر، گیربکس‌های اتوماتیک خود را به گونه‌ای طراحی می‌کنند که دارای یک سیستم روغن “مهر و موم شده” هستند. این به این معنی است که گیربکس هیچ گیج روغن یا دریچه تعویض واضحی ندارد و سازنده ادعا می‌کند که روغن آن نیازی به تعویض در طول عمر مفید خودرو ندارد.
- دلایل این ادعا: بهبود کیفیت روغن‌های ATF، فیلترهای با دوام‌تر، و کاهش نیاز به تعمیر و نگهداری برای مالک خودرو (که می‌تواند یک مزیت بازاریابی باشد).
- چرا هنوز باید تعویض شود (از دیدگاه بسیاری از مکانیک‌ها و کارشناسان):
- تعریف “عمر مفید”: “عمر مفید” خودرو از نظر سازنده ممکن است به معنای ۱۵۰,۰۰۰ تا ۲۰۰,۰۰۰ کیلومتر باشد، در حالی که بسیاری از مالکان خودرو قصد دارند مسافت بسیار بیشتری با خودروی خود رانندگی کنند. روغن در این مدت طولانی خاصیت خود را از دست می‌دهد.
- تجزیه شیمیایی روغن: روغن ATF در طول زمان و با قرار گرفتن در معرض گرما، فشار و اصطکاک، خواص روانکاری، خنک‌کنندگی و تمیزکنندگی خود را از دست می‌دهد. ذرات فلزی ریز ناشی از سایش نیز در آن جمع می‌شوند که می‌توانند آسیب‌رسان باشند.
- شرایط رانندگی: ادعای “مادام‌العمر” معمولاً بر اساس شرایط رانندگی ایده‌آل است. رانندگی در ترافیک سنگین (توقف و حرکت زیاد)، بکسل کردن، رانندگی در سربالایی‌ها، یا آب و هوای بسیار گرم، فشار زیادی بر گیربکس و روغن آن وارد می‌کند و باعث تسریع تجزیه روغن می‌شود.
- پیشگیری از تعمیرات پرهزینه: تعویض منظم و پیشگیرانه روغن گیربکس، در بلندمدت بسیار ارزان‌تر از تعمیر یا تعویض یک گیربکس آسیب‌دیده است.
- شستشوی (Flushing) گیربکس: برخی مکانیک‌ها “شستشوی” کامل گیربکس را توصیه می‌کنند که شامل خارج کردن تمام روغن قدیمی و ذرات معلق است، اما برخی دیگر معتقدند این کار می‌تواند باعث جابجایی رسوبات و ایجاد مشکل شود. روش مطمئن‌تر، تعویض جزئی روغن در چند مرحله است.
- توصیه عمومی:
- اکثر کارشناسان و مکانیک‌های باتجربه توصیه می‌کنند که حتی در مورد گیربکس‌های “مهر و موم شده”، روغن گیربکس اتوماتیک باید در فواصل منظم (مثلاً هر ۶۰,۰۰۰ تا ۱۰۰,۰۰۰ کیلومتر، بسته به سازنده و شرایط رانندگی) بررسی و در صورت لزوم تعویض شود.
- نوع روغن: استفاده از نوع دقیق روغن ATF توصیه شده توسط سازنده خودرو (معمولاً با استانداردهای خاصی مانند Dexron، Mercon، WS و غیره) بسیار حیاتی است. استفاده از روغن نامناسب می‌تواند به گیربکس آسیب جدی برساند.
- تغییرات در عملکرد: اگر متوجه هرگونه تغییر در عملکرد گیربکس (مانند تعویض دنده خشن یا تأخیر) شدید، حتی اگر فواصل تعویض نرسیده باشد، سطح و کیفیت روغن باید بررسی شود.